De belangrijkste mantelzorglessen van Roelie

De intro begint met: Mantelzorger zijn voor je man, zoon én zus. Roelie van Guldener kun je gerust een mantelzorg-expert noemen! Wat zijn haar ultieme lessen geweest? En wat raadt zij andere mantelzorgers aan?

Hieronder lees je het interview wat ik gaf aan Medireva. Het interview is al van een tijdje terug. Maar de geleerde lessen zijn nog steeds actueel en gelden nog steeds.

Les 1: Prioriteren, plannen en organiseren

Zorgen voor anderen en me verantwoordelijk voelen, dat heeft er eigenlijk altijd al in gezeten. Mijn moeder is altijd wel ziekelijk geweest, dus als klein meisje was ik al druk in de weer met zorgen. Hoe jong ik ook was, ik had toen al door dat ik het slim moest aanpakken. Ook nu weet ik dat het echt draait om prioriteren, plannen en organiseren. Maar ook om delegeren. Hulp vragen en handjes zoeken zodat je er niet alleen voor staat. Mensen willen best wat voor je doen. Vraag ze en vul niet alvast van alles in. Je denkt misschien dat ze het te druk hebben of zelf al genoeg aan hun hoofd hebben….. Je geeft ze door te vragen de kans om zelf te kiezen of ze ja of nee zeggen.

“Delen is helen: praat over wat je meemaakt als mantelzorger”

Les 2: Met naasten praten over de situatie

“Als mantelzorger ben je niet alleen bezig met ‘zorgen voor’. Je hebt ook continu zorgen óm iemand. Daarom is het ook zo belangrijk om te praten over je situatie. Delen is helen! Zo kan ik goed mijn ei kwijt bij een vriendin. En als het om onze zoons gaat ook bij mijn man. Door zo’n gesprek kan ik dan wat stoom afblazen en krijg daardoor weer meer lucht. En soms helpt het ook om een bepaalde kwestie te relativeren. Ik houd niet van betuttelen, dus als iemand zegt: ‘Roelie, je moet nu echt ff rustig aan doen’, valt dat bij mij niet zo goed. Wat wél werkt, is een opmerking als: ‘je hebt het druk hé, lukt het allemaal?’. Dan voel ik me begrepen, en het zet me ook meer aan het denken.”

Les 3: Mantelzorg als vanzelfsprekend gespreksonderwerp op het werk

“Ook op het werk is het belangrijk om mantelzorg bespreekbaar te maken, heb ik gemerkt. Wacht niet tot het water je aan de lippen staat, maar zorg dat het een vanzelfsprekend gespreksonderwerp is. En laat het sowieso altijd aan bod komen in een ontwikkelings- of functioneringsgesprek. Praat er over zodra er mantelzorgtaken in je leven komen. Zoiets sluipt er vaak in en voor dat je het door hebt, zit je er diep en middenin. Mocht er dan vervolgens een noodgeval zijn, dan hoef je niet veel (meer) uit te leggen. En is een gesprek aangaan niet meer zo lastig. Het is ja al bekend. Zo heb ik mijn directe collega’s tijdig ingelicht over mijn privésituatie. Ook mijn manager weet wat mijn situatie is, en daar hebben we goede afspraken over kunnen maken. Als er thuis problemen zijn, dan kan ik direct weg van werk. Hoef ik niet eerst om toestemming te vragen. Wel zo prettig.”

“Je móet als mantelzorger af en toe pas op de plaats maken”

Les 4: Het belang van tijd voor jezelf nemen

“Ik heb enkele jaren geleden een burn-out gehad. Sindsdien weet ik hoe belangrijk het is om vooral ook goed voor jezelf te zorgen. Ik probeer nu twee keer per week te sporten, ga op tijd naar bed en schrijf dingen van me af in een dagboek. Maar wat het allerbeste werkt, is de stilte in mezelf opzoeken. Bijvoorbeeld door in de natuur te wandelen. Of alleen op het bankje in de tuin te zitten, met een latte macchiato erbij. Voor mij is de vrijdag hét moment om tijd voor mezelf te nemen. Dat plan ik ook heel bewust in. En doordat ik dat heel duidelijk heb gecommuniceerd met mijn zorgvragers, weet iedereen dat ik op die dag alleen beschikbaar ben voor noodgevallen. Wat ik ook heb gemerkt: als je vertelt waarom je iets doet, krijg je (bijna) altijd begrip.”

Les 5: Mindful leven en werken aan mindset

“De grootste verandering die ik de laatste jaren heb gemaakt, is een andere manier van denken, een andere levenshouding. Zo heb ik me grondig verdiept in mindfulness, er zelfs een opleiding over gevolgd. Ik kies er nu bewust voor om positief in het leven te staan. Niet continu aan de beren op de weg denken. Want dan ga je al snel piekeren – en stress is vergif voor je lijf. Ik vraag mezelf dan ook continu af: heb ik invloed op wat me overkomt? Nee? Dan ga ik me pas later zorgen maken. Relativeren is heel belangrijk, heb ik gemerkt. Hoe erg is een bepaalde situatie nu écht? Soms valt dat best wel mee.”

“Als je goed voor jezelf zorgt, kun je dat ook beter voor een ander doen”

Les 6: Niet altijd proactief willen zijn

“Ik heb geleerd dat je als mantelzorger niet altijd proactief hoeft te zijn. Dat je ervoor moet waken dat je niet té betuttelend wordt. Want daarmee ontneem je in feite de waarde van de ander. Ik ervaar het soms met mijn zoons. Af en toe neem ik hen dingen uit handen, omdat ik bij voorbaat al denk dat ze iets niet kunnen. Terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. Kunnen ze iets wél op eigen houtje, als ze tenminste de kans krijgen. Soms is het dan ook goed om dingen op zijn beloop te laten, te kijken wat er gebeurt. En de regie bij de ander laten.” Wanneer het niet lukt, kunnen ze altijd nog om hulp vragen.

Les 7: Regelmatig reflecteren: waar sta ik?

“Vaak krijg ik te horen: ‘jeetje, wat doe jij veel en wat ben jij sterk!’. Vroeger zag ik dat als iets positiefs, zo van: ik doe het goed. Nu is zo’n opmerking juist een signaal dat ik even moet stilstaan. Intunen bij mezelf en bekijken: hoe sta ik ervoor? Want als ik naar anderen toe sterk overkom, dan kán het zijn dat ik op de automatisch piloot sta. In een trein zit die maar doordendert. En dat is niet goed. Dat ik overleef i.p.v. leef. Je móet als mantelzorger af en toe pas op de plaats maken. Zo houd je het ook beter vol. En daar profiteert dan weer iedereen van!”